Bir işverene bağlı olarak çalışan işçinin, iş ilişkisi kapsamında bedensel veya ruhsal bir zarara uğraması ya da vefat etmesi durumunda, kendisine veya hak sahibi yakınlarına sorumlu işveren tarafından tazminat ödenmesi amacıyla açılan davaya iş kazası tazminat davası denir. Bu dava, hem asıl işverene hem de varsa alt işverenlere (taşeron) karşı birlikte açılabilir.

Bu Makalede Neler Var?

İş Kazası Sayılan Haller Nelerdir?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 13. maddesine göre, aşağıdaki durumlar iş kazası olarak kabul edilir ve tazminat davasına konu olabilir:

  • İşçinin işyerinde bulunduğu sırada meydana gelen her türlü olay (Örneğin, işyerinde kalp krizi geçirmek).
  • İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle meydana gelen kazalar.
  • İşçinin, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda uğradığı kazalar.
  • Emziren kadın işçinin, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda maruz kaldığı kazalar.
  • İşçilerin, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen trafik kazaları.

İş Kazası Tazminat Davası Açma Süresi (Zamanaşımı)

İş kazası nedeniyle tazminat davası açma süresi, olayın meydana geldiği tarihten itibaren 10 yıldır. Ancak, iş kazası nedeniyle bir ceza davası açılmışsa ve ceza davasının zamanaşımı süresi daha uzunsa (örneğin taksirle ölüme neden olma suçunda 15 yıl), bu uzun süre tazminat davası için de geçerli olur.

Maddi ve Manevi Tazminat Türleri

1. Maddi Tazminat

Maddi tazminat, işçinin uğradığı ekonomik kayıpları karşılar. Bedensel zarar (yaralanma) ve ölüm halinde talep edilebilecekler farklıdır.

Yaralanma Halinde İstenebilecekler:

  • Tedavi Giderleri: Hastane, ilaç, fizik tedavi gibi tüm masraflar.
  • Geçici İş Göremezlik Tazminatı: Tedavi süresince çalışılamayan günler için ücret kaybı.
  • Sürekli İş Göremezlik (Maluliyet) Tazminatı: Kalıcı sakatlık durumunda gelecekteki kazanç kaybı.
  • Ekonomik Geleceğin Sarsılması Tazminatı: Kariyer olanaklarının azalması nedeniyle oluşan zarar.

Ölüm Halinde İstenebilecekler:

  • Cenaze giderleri.
  • Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri.
  • Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: Ölenin desteği ile geçinen kişilerin (eş, çocuk, anne, baba) uğradıkları kayıplar.

2. Manevi Tazminat

Ağır bedensel zarar veya ölüm hâlinde, zarar görenin veya ölenin yakınlarının duyduğu acı, elem ve keder için manevi tazminat talep edilebilir. Miktarı, olayın ağırlığı, tarafların kusur oranları ve sosyo-ekonomik durumları gibi faktörlere göre hâkim tarafından belirlenir.

Yetkili Mahkeme ve Dava Süreci

  • Görevli Mahkeme: İş Mahkemeleri.
  • Yetkili Mahkeme: Davalının yerleşim yeri, iş kazasının meydana geldiği yer veya zarar gören işçinin (veya hak sahiplerinin) yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.

İş Kazasının Tespiti Davası

Eğer olay SGK tarafından iş kazası olarak kabul edilmemişse, tazminat davasından önce hem SGK'ya hem de işverene karşı "iş kazasının tespiti davası" açılması gerekir. Tazminat davası, bu davanın sonucunu bekler.

İş Kazası Tazminat Davası Ne Kadar Sürer?

Yaralanmalı iş kazası davaları, maluliyet oranına itirazlar nedeniyle daha uzun sürebilir ve 5-6 yılı bulabilir. Ölümlü iş kazası davaları ise genellikle 2-3 yıl içinde sonuçlanmaktadır.

İş Kazası Tazminatı Yargıtay Kararları

Kalp Krizinin İş Kazası Sayılması:

Yargıtay, işçinin işyerinde bulunduğu sırada geçirdiği kalp krizini, olayın dış bir etkenle tetiklenip tetiklenmediğine bakmaksızın, "işyerinde meydana gelme" koşulunu sağladığı için iş kazası olarak kabul etmektedir.

Asıl İşveren-Alt İşveren Sorumluluğu:

Yargıtay, alt işveren (taşeron) işçisinin uğradığı iş kazasından, asıl işverenin de alt işveren ile birlikte müteselsilen (zincirleme) sorumlu olduğuna hükmetmektedir. Bu, işçinin her iki işverene de dava açabileceği anlamına gelir.